---

هویت جنسی کودک
بزرگ‌ترین نگرانی‌های بعضی خانواده‌ها در مورد تربیت کودکان این است که در مورد مسائل جنسی چه چیزی باید به کودک گفت و چه چیزی نباید گفت؟ چه زمانی باید در مورد این مسائل با آنان صحبت کرد و چگونه می‌توان کودک را به رفتار جنسی صحیح هدایت کرد. همچنین تا چه حد باید با آنان صحبت کرد و پا را از آن فراتر نگذاشت؟ کنجکاوی کودک از سن 2 تا 5 سالگی آغاز شده و در طی این کنجکاوی کودک متوجه تفاوت میان دو جنس دختر و پسر می‌شود که این امر به ترس‌ها و نگرانی‌هایی منجر خواهد شد. مثلا هنگامی که کودک سه ساله، خواهر خود را بدون عضو تناسلی می‌بیند، بسیار متعجب می‌شود و در این‌باره سوال می‌کند!
چنانچه به پاسخ قانع‌کننده‌ای نرسد، می‌پندارد خواهرش دچار بیماری شده! او این تفکر نگران‌کننده را در مورد خود نیز تصور می‌کند: «همین بیماری مرا نیز گرفتار خواهد ساخت!» همان‌طور که مشخص است چنین ترسی ناشی از عدم آگاهی از مسائل جنسی است که والدین می‌توانند از طریق آگاهی جنسی و روشن ساختن برخی مسائل کودکان از بروز چنین ترس‌ها و نگرانی‌هایی جلوگیری کنند. ارائه آگاهی‌های جنسی به کودکان، متأثر از کلیشه‌های جنسیتی است که کودک با آنها سروکار دارد و از طریق همین کلیشه‌های جنسیتی است که می‌توان حال و آینده کودک را ساخت.
کلیشه‌های جنسیتی از طریق رسانه‌های گروهی، قصه‌هایی که بزرگ‌ترها برای کودکان نقل می‌کنند و خصوصا از طریق تلویزیون به آنها منتقل می‌شود. کودکان در سنین بسیار پایین درباره جنسیت به اطلاعات خوبی دست پیدا می‌کنند. وقتی به سن دو سالگی می‌رسند، به خود و دیگری به طور ثابت برچسب دختر یا پسر می‌زنند و سپس به دختر و پسر رفتارها و صفات خاصی را نسبت می‌دهند. از آغاز دو تا سه سالگی کودکان درباره کلیشه‌های جنسیتی فرهنگی، خیلی چیزها می‌دانند و این دانش بر درک آنها از جنسیت در سراسر زندگی‌شان اثر می‌گذارد.
کلیشه‌های جنسیتی در دوران کودکی کم‌کم به هویت جنسی در کودکان تبدیل می‌شود. هویت جنسی مفهومی است که فرد از خود به عنوان یک مرد یا زن دارد، آنگونه که در جمله‌های «من پسرم» یا «من دخترم» منعکس است. گاهی در هویت جنسی اختلالاتی به وجود می‌آید. این اختلال به شکل گرایش به هم‌جنس، گرایش به جنس مخالف و حتی گرایش به هر دو جنس می‌باشد. مثلا گاهی دیده می‌شود که کودک علاقه به پوشیدن لباس جنس مخالف دارد و این عمل در سنین بعدی در پسران به شکل آرایش کم‌رنگ و بلند گذاشتن موی سر، آویز کردن طلاجات به خود و تقلید از دختران، و در دختران پوشیدن لباس‌های کوتاه پسرانه، کوتاه کردن مو به شیوه پسرانه، راه رفتن به سبک پسران، پوشیدن کفش پسرانه و... دیده می‌شود.
در پسرها اطوارهای زنانه و رفتارهای دخترانه و در دختران رفتار پسران دیده می‌شود. چنین رفتارهایی در حدود 5 تا 8 سالگی دیده می‌شود و در دخترها مشکل‌تر تشخیص داده می‌شود. از جمله عواملی که موجب به وجود آمدن چنین مشکلاتی می‌شود، ضعف پدر و مادر سالاری و یا ضعف مادر و پدر حاکمی است. مثلا وقتی مادر قدرت اداره منزل را در دست داشته باشد، پسر سعی می‌کند مادرگونه باشد، عکس این مسئله در دخترها نیز دیده می‌شود.



رشد غریزه جنسی از 6 ماهگی تا 3 سالگی
در 6 ماهگی کودک متوجه عضو تناسلی خویش می‌شود و این دریافت در طی بسیاری از اکتشافات حسی - حرکتی که در این مرحله یافت می‌شود، به دست می‌آید؛ مثلا: کودک به دست‌ها، پاها و انگشتان خود و... پی می‌برد. در 18 ماهگی اصطلاح عمومی «نی، نی» برای پسرها و دخترها به کار می‌برد.
در 2 سالگی به والدین خود علاقه زیادی نشان می‌دهد. هنگام خواب آنها را می‌بوسد، اندام تناسلی خود را با نامی که به «ادرار» می‌گویند، می‌نامد، از نوع لباس و کوتاهی موی سر، پسرها را از دخترها تشخیص می‌دهد، بین بزرگ‌ترها، با اصطلاح عمومی «خانم» و «آقا» تفاوت می‌گذارد، اما برای نامیدن کودک، اسامی خاص آنان را می‌گوید.
در 5/2 سالگی با اندام‌های جنسی مخصوص خود آشنایی دارد و ممکن است هنگامی که لخت باشد، آنها را لمس کند. می‌داند که مانند پدرش یک پسر است و با دخترها و مادرش اختلاف دارد (و برعکس)، می‌داند که پسرها و پدرها اندام تناسلی مخصوص به خود را دارند، بین جنسیت کودکان با استفاده از اصطلاحات جنسی «پسر» و «دختر» فرق می‌گذارد، هنگامی که در مورد جنسیتش سوال کنند، تعلق به جنس مخالف را انکار می‌کند: «من دختر نیستم.»
در حدود 3 سالگی هنگامی که جنسیتش را از او می‌پرسند، جنس خاص خود را بیان می‌کند: «من یک پسر هستم.» به ازدواج علاقه دارد، میل دارد که با پدر و مادر خود و افراد دیگر ازدواج کند! در طول بازی، جنس‌ها را از هم تشخیص نمی‌دهد و علاقه موقتی و قابل تغییری به یک «دوست» از جنس مخالف دارد. گاهی ممکن است در طول بازی سوالات عجیبی بپرسد که شما تصور کنید کودکتان خیلی بیش از حد می‌داند، ولی غالبا این سوال‌ها به یکباره از ذهن خود برمی‌خیزد و گاها به صورت اتفاقی اینگونه سوالات را می‌پرسد.



6-4 سالگی
در 5/3 سالگی علاقمندی به نوزادان را آغاز می‌نماید، پرسش‌هایی را مطرح می‌کند: «هنگامی که نوزاد می‌آ‌ید، چه می‌تواند بکند؟ او از کجا می‌آید؟» و اکثر بچه‌ها آن‌چه را که مادر می‌گوید و توضیح می‌دهد که نوزاد در درون او رشد می‌کند، درک نمی‌کنند. در 4 سالگی با دست آلت تناسلی خود را می‌گیرد، بسیاری از تمایزات بین بچه‌ها، بر اساس جنسیت انجام می‌شود، ممکن است جواب مادر را که می‌گوید نوزاد در شکمش رشد کرده است بپذیرد، سوالاتی در رابطه با این‌که نوزاد چگونه از شکم مادر خارج می‌شود، مطرح می‌کند.
در 5 سالگی بازی‌های جنسی را کمتر انجام می‌دهد و بسیار عفیف است، بچه‌ها هنگامی که لخت هستند غالبا کمتر خود را به یکدیگر نشان می‌دهند، ممکن است کودک از خود بپرسد چرا پدرش مانند مادرش سینه ندارد، یا خواهرش آلت تناسلی مردها را ندارد، بعضی کودکان 5 ساله مایلند جنسیت خود را عوض کنند. در بازی کمتر «جنس»ها را از هم تشخیص می‌دهد، دورانی را که در شکم مادرش بوده است، تجسم می‌نماید. دوباره شروع به پرسیدن می‌کند:
«نوزادها از کجا می‌آیند؟» و هر پاسخی را که دریافت می‌کند، قبول کرده و بدون این‌که چیزی از آن بفهمند آن را تکرار می‌کنند.
در 6 سالگی نیز آگاهی مشخصی به اختلافات ساختار بدنی بین «جنس‌ها» پیدا می‌کند، به بازی‌های جنسی می‌پردازد که مهم و خطرناک نیستند، پرستار بازی می‌کند و دماسنج‌های مقعدی را به کار می‌برد. در اختلاف‌گذاری بین مذکر و مونث، دچار نوعی سردرگمی می‌شود. کودک دوست دارد با یک نفر از جنس مخالف و اغلب با یکی از والدینش ازدواج کند، به اصل و مبدأ وجودی نوزادان، به حاملگی و تولد، علاقه و توجه پیدا می‌کند، باز می‌پرسد که: نوزاد چگونه به وجود می‌آید و این پاسخ را که نوزاد در شکم مادرش رشد می‌کند و از یک «تخم» به وجود می‌آید، قبول می‌کند، اگر دوستان بزرگ‌ترش پیش او از روابط جنسی صحبت کنند، کودک مضطرب می‌شود و معمولا درباره آن از مادرش سوال می‌کند. غالبا در اینطور مواقع مادران هستند که بچه‌ها از آنها سوال می‌پرسند. مادران هم باید تا جایی که می‌توانند اطلاعات خود را در این زمینه‌ها بالا ببرند تا بدانند چه جوابی به کودک خود بدهند و آنها را آگاه کنند.



9-7 سالگی
در 7 سالگی به تفاوت‌های جنسی کمتر توجه می‌کند، بازی‌های جنسی انجام می‌دهد، به نقش و ویژگی‌های جنسی دخترها و پسرها توجه می‌کند، به تولد یک بچه در خانواده علاقه شدید دارد و به طور کلی تقاضای یک نوزاد هم‌جنس خود را دارد، به حاملگی مادرش توجه و علاقه پیدا می‌کند، از رشد نوزاد بسیار متعجب می‌شود، می‌خواهد بداند که نوزاد چگونه تغذیه می‌کند، با دانستن اینکه نوزاد از دو دانه (یا دو تخم) یکی از طرف مادر و یکی از طرف پدر به وجود می‌آید قانع می‌شود، گاهی جزئیاتی در مورد تولد می‌پرسد: مادرش کجا خواهد بود؟ نوزاد چگونه خارج خواهد شد؟» و یا سوالات مشابه دیگر که فکرش را مشغول می‌کند.
در 8 سالگی توجهات و علائق بسیار بالا به کشفیات جنسی و بازی‌ها دارد، از نگاه کردن به بدن لخت دیگران، صحبت کردن بی‌پرده، خندیدن به حالت تحریک‌آمیز و پچ‌پچ کردن، لذت می‌برند، دخترها شروع به پرسیدن سوالاتی در مورد عادت ماهیانه می‌کنند، پسرها متوجه دختران زیبا و دختران متوجه پسران خوش‌تیپ می‌شوند، گروه‌های زوجی دختر - پسر، در بازی کمتر مشاهده می‌شود، علاقه محبت‌آمیز شدیدی به نوزاد نشان می‌دهد، اطلاعات بسیار مشخصی در رابطه با جای نوزاد در شکم مادر، درخواست می‌کند، بعضی از دخترها از خود می‌پرسند: «نقش پدر در تولید مثل چیست؟»
در 9 سالگی گاهی با دوستان هم‌جنس خود به مبادله اطلاعات در مورد مسائل جنسی می‌‌‌پردازد، به شرح جزئیاتی در مورد اعضای مخصوص خود و عملکرد آنها علاقمند می‌شود، ممکن است از این‌که در حالت لخت، خود را به پدر و مادرش نشان دهد (به جنس مخالف) اجتناب کند در بازی، «جنس»ها از هم جدا می‌شوند، هنگامی که مختلط هستند، ممکن است اتفاقاتی ناخوشایند روی دهد. ممکن است نگران روند تولید مثلی خود باشند.




مشاوره کودک توسط مشاور کودک، دکتر مشاور کودکان،مشاور کودک خوب، در مراحل مشاوره کودک در خانواده، مشاوره کودک در مدرسه و مشاوره کودک در بین هم کلاسی ها و دوستان و اقوام خانوادگی انجام پذیر است.

---

دکتر کودکان ، دکتر روانشناس کودک ، دکتر روانپزشک کودک

---

مشاوره کودک شما
در بهترین مراکز مورد تایید
کانون مشاوران ایران

کانون مشاوران ایران با افتخار با استفاده از برترین دکتر روانشناس و روانپزشکی بهترین خدمات مشاوره کودک و مشاوره مادران و والدین و برگزاری دوره های آموزشی برای کودکان و والدین را به شما ارائه می دهد!

---